Cenuroza: choroba psów, owiec i człowieka

Pies pasterski biegający sobie beztrosko na zielonych łąkach i pastwiskach wśród owiec to nie jedno marzenie każdego psiarza (najlepiej aby na to wszystko spoglądać z tarasu swojego domku z niebieskimi okiennicami i białym drewnianym płotem).

Jednak w życiu nie jest tak pięknie.

Niestety za tym wspaniałym obrazkiem kryje się czarny scenariusz. A tak na prawdę Coenurus celebralis (cenur) czyli forma larwalna tasiemca Taenia Multiceps multiceps (tasiemca kręćkowego), która wywołuje tytułową chorobę Cenurozę (Coenurosis). W jej cyklu, kluczową rolę odgrywa PIES.

Cenuroza - co to za choroba?

Główną rolę odgrywa tutaj tasiemiec i jego różne stadia rozwoju, które kolejno występują w organizmie psa i owcy.

www.fao.org

Pies (wilk i lis) zaraża się zjadając głowę lub mózg owcy zawierający cenury (larwy tasiemca). W przewodzie pokarmowym psa, tasiemiec pasożytuje w jelicie cienkim, gdzie dochodzi do długości 1 metra i osiąga dojrzałość płciową po około 4-6 tygodniach. Po tym czasie psy zarażone tasiemcem kręćkowym wydalają z kałem jego człony zawierające duże ilości jaj, które zanieczyszczają środowisko. Innymi słowy, pies załatwia swoje potrzeby w miejscu łatwo dostępnym dla owiec czyli na pastwiskach, w owczarniach, oborach czy blisko składowiska ich karmy, tym samym rozsiewając wszędzie jaja tasiemca.

Owca (żywiciel pośredni) zaraża się poprzez zjedzenie jaj tasiemca znajdujące się w paszy, na trawie czy pijąc wodę zawierającą jaja tasiemca. Uwolnione w przewodzie pokarmowym onkosfery (pierwsze stadium larwalne tasiemca) wnikają przez ścianę jelita do naczyń krwionośnych i wraz z krwią wędrują do układu nerwowego. Onkosfery, które wniknęły do innych narządów giną. Dalszy rozwój cenurów w mózgu lub rdzeniu kręgowym przebiega powoli. Po około 3 miesiącach od chwili inwazji pęcherze cenurów osiągają wielkość wiśni czy nawet orzecha włoskiego i mogą już zawierać liczne skoleksy (czyli główki z rozmaitymi przyrządami takimi jak haczyki czy kolce, które wspomogą w przywarciu do ściany jelita w organizmie psa). Całkowity rozwój i stadium inwazyjne osiągają po 6-8 miesiącach.

www.parasitosderumiantes.net
Mózg owcy oraz pęcherz cenurów

Stadia choroby u owiec

Pierwsze stadium przebiega wśród objawów ostrego zapalenia mózgu i opon mózgowych. Objawy te występują w okresie wypasów, po około 2 tygodniach od momentu inwazji. W tym stadium choroby, obserwuje się apatię, odstawanie od stada i osowiałość. Zwierzęta zwykle nie przyjmują pokarmu, stoją z opuszczoną głową, chwilami wykonują nieskoordynowane lub bezcelowe ruchy. W przypadkach większej intensywności inwazji, przeważają objawy podniecenia. Zwierzęta mimo otępienia są niespokojne, niekiedy biegną na przeszkody lub wykonują ruchy maneżowe. Wymienione objawy trwają od kilku do kilkunastu dni, po czym może nastąpić poprawa zdrowia zwierząt lub też niekiedy nagłe zejście śmiertelne.

Drugie stadium trwające od 3 do 6 miesięcy przebiega zwykle bezobjawowo i dotyczy rozwoju onkosfer do postaci dojrzałego cenura.

Trzecie stadium odpowiada typowej kołowaciźnie owiec wywołanej uciskiem cenurów na mózg. Objawy wyrażają się ogólnie zaburzeniami ruchowymi i niekiedy ślepotą. Charakterystycznym objawem są ruchy maneżowe z odchyloną w bok głową. Zwierzęta zwykle nie przyjmują pokarmu, są osowiałe, nie podążają za stadem, często trzymają głowę w nienormalnym położeniu. Lokalizacja cenurów w móżdżku powoduje zaburzenia równowagi, a umiejscowienie w rdzeniu kręgowym objawia się zwykle jednostronnym porażeniem czuciowym i ruchowym.

Dla osób o mocnych nerwach polecam zobaczyć filmik, na którym widać objawy choroby u owiec a także wiele więcej (miejscami drastyczne także uwaga).

Objawy u psa

Objawy mogą być bardzo zróżnicowane i indywidualne u każdego psa. Choroba może mieć charakter bardzo gwałtowny bądź może rozwijać się przez długi czas całkowicie niezauważona.

Najczęściej jednak można zauważyć:

• brak apetytu bądź jego gwałtowny wzrost
• szorowanie pupą do podłodze (czyli tzw. saneczkowanie)
• utrata wagi
• wymioty i biegunki
• apatia
• wylizywanie okolic odbytu
• pogorszenie się kondycji sierści (matowa i łamliwa)
• pojawienie się w odchodach małych białych ziarenek (jaj)

Objawy u człowieka:

Człowiek również może zachorować na tę chorobę jako żywiciel pośredni (czyli tak samo jak owca). Widoczne objawy to:

• brak koordynacji ruchowej
• zaburzenia równowagi
• niepokój
• kręcenie się w kółko

Zakażenie tasiemcem kręćkowym przebiega jako zapalenie opon mózgowych lub daje objawy guza mózgu z zaburzeniami równowagi. Może prowadzić do porażeń, często kończącymi się śmiercią. Leczenie polega na chirurgicznym usunięciu pasożyta.

Zapobieganie

Opiera się na tych samych zasadach co zapobieganie innym inwazyjnym formom larwalnym tasiemców. Postawą zapobiegania jest:

• regularne odrobaczanie psów
• ograniczenie ilości bezpańskich psów
• niszczenie (spalanie) po uboju głów owiec dotkniętych cenurozą aby uniknąć zjadania ich przez psy.
• sprzątanie odchodów po swoich psach
• przestrzeganie zasad higieny

www.house-fauna.narod.ru